Sarma, özellikle yaprak sarması, hem pişmiş hem de pişmemiş haliyle saklama koşullarına dikkat edilmediğinde hızlıca bozulabilen bir yemektir. İçeriğinde pirinç, soğan ve çeşitli baharatlar bulunduğu için sıcaklık ve nem arttıkça bozulma riski de yükselir. Özellikle yaz aylarında dışarıda bırakılan sarma, birkaç saat içinde sağlıksız hale gelebilir. Hem tazeliğini korumak hem de sağlık riski yaşamamak için aşağıdaki süre ve koşullara dikkat edilmelidir. 🌿
Sarma Kaç Günde Bozulur?
Pişmiş yaprak sarması, buzdolabında 4-5 gün boyunca taze kalır. Dondurucuda ise 3 aya kadar saklanabilir. Oda sıcaklığında bırakılan pişmiş sarma ise 1 günden kısa sürede bozulmaya başlar. Pişmemiş (çiğ) sarma ise buzdolabında 2 güne kadar dayanır; daha uzun süre bekletilirse iç harcında ekşime ve pirinçte şişme başlar.
| Saklama Şekli | Dayanma Süresi | Notlar |
|---|---|---|
| Oda sıcaklığı | 6-12 saat | Sıcak havada 4 saate kadar inebilir |
| Buzdolabında (pişmiş) | 4-5 gün | Hava almayan kapta saklanmalı |
| Buzdolabında (çiğ) | 1-2 gün | 2. günden sonra tat ve doku değişir |
| Derin dondurucuda | 3 ay | Çözülünce hızlıca tüketilmeli |
Mikro Bilgi:
🌡️ 23°C ve üstünde, pirinç ve soğan içeren yemeklerde Bacillus cereus bakterisi 8 saat içinde toksin üretmeye başlar. Bu nedenle sarma, oda sıcaklığında uzun süre bırakılmamalıdır.
(Kaynak: Türk Gıda Kodeksi, 2025)
Pişmiş Sarma Dışarıda Bozulur mu?
Evet, pişmiş sarma dışarıda özellikle sıcak havalarda 6 saatten kısa sürede bozulmaya başlar. Oda sıcaklığında bekletilen sarmada önce ekşimsi koku, ardından yaprakta yumuşama ve iç harçta sulanma görülür. Sıcak ortamda bırakılan sarma, bakteri üremesine çok açıktır.
Mikro Bilgi:
🦠 Sıcak ortamda pişmiş sarmada, 4 saatten sonra patojen bakteri sayısı 10 katına çıkabilir.
(Kaynak: WHO Gıda Güvenliği, 2024)
Pişmemiş Sarma Kaç Günde Bozulur?
Çiğ olarak hazırlanan sarma, buzdolabında 1-2 gün bekleyebilir. 2. günden sonra iç harçta ekşime, pirinçte ise şişme ve tat değişimi başlar. Daha uzun süre bekletilecekse sarma pişirilip dondurulmalıdır.
Mikro Bilgi:
🥄 Çiğ pirinçli iç harç, buzdolabında 48 saatten fazla bekletildiğinde nişasta yapısı değişir ve fermente tat oluşabilir.
(Kaynak: EFSA, 2023)
Sarma Bozulduğu Nasıl Anlaşılır?
- Ekşimsi, ağır veya asidik bir koku yayılır.
- Yaprakta yumuşama, renk değişimi veya yüzeyde beyaz/yeşil küf oluşur.
- İç harçta sulanma, pirinçte yapışkanlık veya lapa kıvamı fark edilir.
- Tadında belirgin ekşilik, acılık veya alışılmadık bir aroma hissedilir.
Mikro Bilgi:
👁️🗨️ Sarma bozulduğunda ilk belirti genellikle kokudur; küf oluşumu ise gözle görülmeden önce toksin üretimi başlamış olabilir.
(Kaynak: EFSA, 2024)
Sarma Zehirler mi?
Bozulmuş sarma tüketmek, özellikle çocuklar ve yaşlılar için gıda zehirlenmesi riski taşır. Belirtiler arasında mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, ishal ve ateş yer alır. Şüpheli durumda kesinlikle tüketilmemelidir.
Mikro Bilgi:
⚠️ Sarma zehirlenmelerinin %60’ı, sıcak ortamda uzun süre bekletilen veya yetersiz pişirilen iç harçtan kaynaklanır.
(Kaynak: Medical Park, 2024)
Uzman Yorumu 👩🔬
“Sarma, pirinç ve taze sebze içerdiği için oda sıcaklığında hızla bozulur. Buzdolabında 4-5 gün, dondurucuda 3 ay saklanabilir. Ekşi koku, renk değişimi veya küf varsa kesinlikle tüketilmemelidir.”
(Kaynak: Tarım ve Orman Bakanlığı, 2025)
Evde Denedik 🏠
Geçen hafta pişirdiğimiz yaprak sarması, buzdolabında 4 gün boyunca taze kaldı. 5. günün sonunda ekşi bir koku ve hafif sulanma başladı. Oda sıcaklığında ise 8 saat sonra belirgin bir koku ve yaprakta yumuşama fark ettik. En iyi sonucu, sarmayı hava almayan kapta ve dolapta saklayınca aldık. 🌿
Sık Sorulan Sorular ❓
Sarma kaç günde bozulur?
Buzdolabında pişmiş sarma 4-5 gün, pişmemiş sarma 1-2 gün, oda sıcaklığında ise 6-12 saat içinde bozulmaya başlar.
Pişmiş sarma dışarıda bozulur mu?
Evet, özellikle sıcak havalarda 4-6 saat içinde bozulur.
Pişmemiş sarma kaç günde bozulur?
Buzdolabında 1-2 gün dayanır, daha uzun süre bekletilmemeli.
Sarma bozulduğu nasıl anlaşılır?
Ekşi koku, renk değişimi, küf, sulanma ve tat değişimi bozulma belirtisidir.